Czasami wyruszamy w podróż z naszymi pupilami lub chcemy spotkać się ze znajomymi w lokalu, wychodząc razem z naszymi ulubionymi czworonogami. Czy mamy szanse trafić na knajpki przyjazne psom ? Czy właściciel knajpy może decydować o wpuszczaniu zwierząt do swojego lokalu?

Poprosiliśmy Głównego Inspektora Sanitarnego, aby przybliżył nam aspekty prawne związane z wpuszczaniem zwierząt do lokali gastronomicznych. Odpowiedzi udzielił nam rzecznik GIS – pan Jan Bondar.

Jakie przepisy sanitarne decydują o obecności zwierząt w lokalu ?

Kwestie związane z obrotem żywnością są regulowane przepisami prawa żywnościowego, w tym w szczególności przepisami:

• rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 6, str. 463),
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady WE nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str.1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319),
• ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015 r. Nr 136, poz. 594 z późn. zm.) i rozporządzeń wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy.

Czy przepisy sanitarne zabraniają restauratorom wpuszczać psy do swojego lokalu ?

Ww. przepisy nakładają na przedsiębiorców działających na rynku spożywczym obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu. Wynika to z art. 1 ust. 1 lit a) ww. rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str.1 z późn. zm.) oraz art. 14 i 17 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1 z późn. zm.), które stanowią, iż żywność znajdująca się w obrocie nie może być niebezpieczna dla zdrowia i życia człowieka, a odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji ponoszą podmioty działające na rynku spożywczym.

Ponadto, zgodnie z rozdziałem IX załącznika II ww. rozporządzenia (WE) nr 852/2004 w zakładach muszą istnieć cyt. „odpowiednie procedury, aby zapobiec dostępowi zwierząt domowych do miejsc, gdzie żywność jest przygotowywana, przetwarzana lub składowana (lub, w przypadku gdy w szczególnych wypadkach właściwy organ dopuszcza taką możliwość, aby zapobiec możliwości spowodowania zanieczyszczenia w wyniku takiego dostępu)”. Ww. procedury wewnętrzne opracowuje właściciel zakładu.

Oznacza to, że właściciel zakładu gastronomicznego co do zasady ma swobodę wyboru w zakresie tego, czy umożliwia wstęp do swojego lokalu zwierzętom domowym, czy też takiego wstępu nie dopuszcza. O ile właściciel decyduje się na wpuszczanie i/lub trzymanie zwierząt domowych w lokalu gastronomicznym, to musi zapewnić, aby obecność tych zwierząt nie powodowała zanieczyszczenia żywności. Ponadto, musi mieć na uwadze, że zwierzęta w lokalach gastronomicznych mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, ze względu na swoiste patogeny, różne organizmy saprofityczne, jak również odmienny behawioryzm.

Czy knajpki muszą spełnić jakieś szczególne warunki sanitarne, aby właściciel mógł tam wejść razem z psem? Czy np. musi pojawić się jakaś oddzielna sala dla czworonogów i specjalne oznakowanie ?

Knajpki przyjazne psom

W przypadku wpuszczania zwierząt do zakładów gastronomicznych, należy wziąć pod uwagę:

1. Ewentualne zagrożenie odzwierzęcymi chorobami zakaźnymi np. wścieklizną, toksokarakozą, tokspoplazmozą, grzybicami. W kontekście występowania patogenów chorób zakaźnych należy podkreślić, że niektóre z nich stanowią bardzo poważne zagrożenie zdrowia ludzi. Zakład taki musi być wyraźnie oznakowany, aby konsumenci w pełnej świadomości i odpowiedzialności podejmowali decyzję o korzystaniu z usług w takim zakładzie, na własną odpowiedzialność.
2. Dość częste występowanie u ludzi alergii na alergeny zwierząt. Następstwem zetknięcia osoby uczulonej z alergenem mogą być różnorodne objawy: od nieżytu nosa, zapalenia spojówek do napadu astmy lub wstrząsu anafilaktycznego bezpośrednio zagrażających życiu. Każdy klient powinien mieć świadomość, że w lokalu przebywają zwierzęta i alergeny tych zwierząt będą obecne w lokalu stale w wysokim stężeniu.
3. Zagrożenie zdrowia ludzi związane z behawioryzmem zwierząt domowych. Poszczególne osobniki tego samego gatunku nie zawsze tolerują siebie nawzajem. Może to rodzić agresję u zwierząt nawet w stosunku do ludzi. W lokalu, w którym będą przebywać zwierzęta istnieje ryzyko pogryzienia i podrapania ludzi, a to niesie ze sobą zawsze zagrożenie dla zdrowia, w tym związane z zakażonymi ranami.

Zatem decyzje w tej sprawie należą zarówno do właścicieli zakładów jak i świadomych zagrożeń konsumentów.

Czy są jakieś wyjątki od tych zasad ?

Jedyny wyjątek, gdy właściciel lokalu gastronomicznego jest obowiązany umożliwić wstęp do lokalu zwierząt, został uregulowany w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 223, poz. 1463). W ramach realizacji praw osób niepełnosprawnych ustawa ta zapewnia dostęp osób niepełnosprawnych z psami asystującymi do obiektów użyteczności publicznej. Ponadto ww. ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia poprzez dodanie art. 59a w brzmieniu: „Podmioty działające na rynku spożywczym, prowadzące zakłady obrotu żywnością lub gastronomii, obowiązane są uwzględniać w procedurach dotyczących dobrej praktyki higienicznej oraz wdrażania i stosowania zasad systemu HACCP prawo wstępu i korzystania z tych zakładów przez osoby niepełnosprawne z psem asystującym w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.”.

Powyższy przepis zapewnił osobom niepełnosprawnym prawo wstępu z psami asystującymi m.in. na teren placówek handlowych np. hipermarketów, obiektów gastronomii  np. restauracji oraz innych obiektów żywności i żywienia. Oznacza to, że przedsiębiorca nie może zabronić osobie niepełnosprawnej wstępu z psem asystującym na teren takiej placówki i jest zobowiązany do zapewnienia w zakładzie odpowiednich procedur w ramach systemu kontroli wewnętrznej, które mają zapobiegać możliwości zanieczyszczenia żywności w wyniku wstępu psów np. poprzez ustalenie odpowiednich dla danego obiektu zasad eksponowania żywności.

Kto przeprowadza kontrole sanitarne pod kątem dostępności knajpek dla zwierząt ?

Do kontroli spełniania przez przedsiębiorców powyższych wymagań są uprawnione organy urzędowej kontroli żywności, w tym m.in. organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W trakcie przeprowadzania urzędowych kontroli żywności organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej może żądać przedstawienia dokumentów potwierdzających, że w danym zakładzie produkcji i/lub obrotu żywnością  zostały opracowane i stosowane są odpowiednie procedury wewnętrzne.

Czy właściciel lokalu może odmówić wpuszczenia zwierząt ?

W związku z powyższym można stwierdzić, że prawo nie zabrania wpuszczania zwierząt do zakładów gastronomicznych, ale należy podkreślić, że główna odpowiedzialność za bezpieczeństwo żywności spoczywa na przedsiębiorcy sektora spożywczego. Zatem, jeśli chodzi o zwierzęta domowe towarzyszące osobom innym niż osoby niepełnosprawne, właściciel lokalu gastronomicznego co prawda może, ale nie jest obowiązany do zezwolenia na wstęp tych zwierząt do lokalu i ich karmienie w tym lokalu. Właściciel, który godzi się na wpuszczenie zwierząt domowych do swojego obiektu, powinien mieć świadomość istnienia zagrożeń i konsekwencji prawnych jakie mogłyby zaistnieć w przypadku zanieczyszczenia żywności czy zagrożenia zdrowia klientów poprzez bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami oraz opracować stosowne procedury wewnętrzne mające na celu zminimalizowane zagrożeń.

Do kogo zwrócić się po szczegółowe wytyczne w razie pojawienia się dodatkowych wątpliwości?

Departament  uprzejmie informuje, że w sprawie szczegółowych informacji w zakresie warunków sanitarno-higienicznych oraz zatwierdzenia zakładu, którego właściciel zgodzi się na wpuszczanie zwierząt na teren swojego obiektu, należy zwrócić się do terenowo właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, który bezpośrednio będzie sprawować nadzór nad danym obiektem. Wykaz stacji sanitarno-epidemiologicznych oraz obowiązujące akty prawne znajdują się na stronie internetowej www.gis.gov.pl

—

Bardzo dziękujemy za powyższe informacje.
Zapraszamy także do podzielenia się swoimi opiniami i sprawdzenia, czy w Państwa okolicy lub na trasie planowanego przejazdu, znajdują się knajpki przyjazne psom ?

Stan na dzień 08.04.2016 r.